Efekt Cantilliona
Hanc personam induisti, agenda est
Podjąłeś się tej roli: musi być odegrana
Seneka Młodszy
Efektem Cantillona nazywamy efekt dystrybucyjny wynikający z nierównomiernych zmian w podaży pieniądza. Lecz co to właściwie znaczy?
Za każdym razem gdy na rynek trafiają nowe pieniądze, czy to w postaci kredytów czy zwykłego dodruku, ceny towarów zwiększają się. Gdyby na rynku pojawiło się nagle dwa razy więcej pieniędzy to ceny również po pewnym czasie zwiększyłyby się dwukrotnie. Jest to wynikiem podstawowego prawa popytu i podaży. Richard Cantillion sprecyzował jednak, iż nie ma możliwości by pieniądze w jednym momencie trafiły do wszystkich obywateli po równo. Są one dystrybuowane stopniowo poprzez różne kanały. Tym samym na początku posiada je mała grupa osób, a następnie coraz większa i większa. Zatem pierwszymi drożejącymi towarami będą te, którymi zainteresowani będą osoby z nową gotówką. Następnie oni ją wydadzą i kolejne osoby zaczną kupować inne produkty, których cena również się zwiększy.
Richard Cantillion opisał ten efekt w swojej książce, Essai sur la Nature du Commerce in Général, która została przetłumaczona na język polski. Poniżej zamieszczam opis rozważanej zasady:
Jeżeli w jakimś państwie zostaną odnalezione złoża złota i srebra i da się z nich dobywać znaczne ilości tych kruszców, właściciel kopalni, przedsiębiorcy i wszyscy pracujący w kopalni, zwiększą na pewno swoje wydatki, stosownie do bogactw i zysków, które osiągną; będą też pożyczali na procent sumy pieniędzy, które pozostaną im ponad to, co potrzebują wydać. Wszystkie te pieniądze, tak pożyczone, jak wydatkowane, wejdą do obiegu i niechybnie podniosą ceny produktów i towarów we wszystkich kanałach obiegu, do których wejdą. Zwiększenie ilości pieniędzy wywoła zwiększenie wydatków, a to zwiększenie wydatków wywoła zwiększenie cen targowych w latach najkorzystniejszych warunków wymiany, a stopniowo też i w latach gorszych.
Większa podaż pieniądza powoduje inflacje cenową, ale nierównomiernie.
Wiedzę tę można wykorzystać z celu szukania zależności pomiędzy danymi grupami towarów. Przykładem może być dystrybucja pieniędzy poprzez deweloperów nieruchomości. Skoro ta grupa społeczeństwa posiada większą ilość pieniędzy, to można przewidywać, iż część z nich zostanie wydana na materiały budowlane - co sprawi wzrost ich cen. Niestety kolejnym pytaniem jest, na co wydadzą pieniądze sprzedawcy danych materiałów. Ustalenie tego, może pozwolić zarobić ogromne pieniądze.
Źródła:
